In Lucas 1 lezen we over de priester Zacharias, die na een ontmoeting met de engel Gabriël – letterlijk – met stomheid wordt geslagen (1:11-20). Negen maanden lang[1] kan hij niet praten.[2] Hij kan zelfs zijn taak als priester niet naar behoren uitvoeren. Wanneer hij naar buiten komt, dan kan hij het volk niet zegenen (1:21-23). Eigenlijk kan Zacharias maar één ding doen: wachten, ‘tot de dag waarop dit alles gaat gebeuren’ (1:20).
Stel je eens voor: negen maanden lang niet kunnen praten. Je sociale leven staat op zijn kop en je kunt je werk niet fatsoenlijk uitvoeren. Kortom: je bent even niet ‘belangrijk’ of ‘nuttig’. Dat is misschien wel het ergste wat ons tegenwoordig kan overkomen, dat we ons niet nuttig voelen. Dat ons werk, socializen, hobby’s, enz. niet ‘gewoon’ doorgaan. En toch is dat niet zo uitzonderlijk. Tegenwoordig worden namelijk steeds meer mensen geconfronteerd met burn-outklachten.[3]
En dan is het ineens stil. Geen mensen om je heen, geen e-mails, takenlijstjes, vergaderingen of wat dan ook. Tenminste, als je jezelf niet meteen in allerlei prikkels stort: Whatsapp, Netflix, Spotify, enz. Want wat vinden we het moeilijk om stil te zijn, écht stil te zijn. In de stilte worden we namelijk geconfronteerd met onze eigen onrust. In het begin is het best prettig om even uit alle drukte te gaan en een rustige omgeving op te zoeken. Maar als we langer stil zijn, dan komen er thema’s naar boven die we het liefst wegduwen. Mirjam van der Vegt noemt die overgang ook wel ‘de struikeling’: de confrontatie met onze innerlijke onrust. Juist die confrontatie is nodig als we innerlijke rust willen vinden. Worstelen met je eigen onvolkomenheden, met dingen die je zijn aangedaan, met zorgen over vrienden en familie of met gebeurtenissen in de wereld om je heen.[4]
In die zin kan zo’n periode waarin je wordt stilgezet ook een geschenk zijn: genadetijd om tot rust te komen, met jezelf aan de slag te gaan en samen met God door die moeilijke thema’s heen worstelen. Misschien is dat wel wat Zacharias deed in die negen maanden. Voor ons als lezers verdwijnt hij even van het toneel. Pas als Johannes geboren en besneden is (waarmee Gods belofte was vervult), komt Zacharias terug in beeld. En wanneer hij bevestigd dat Johannes de naam is van het kind, dan begint hij weer te spreken (1:63-64). En hoe?! Hij begint God te loven (1:64) en vervult van de Geest te profeteren (1:67) over Gods redding van Israël en de rol die zijn zoon mag spelen in het reddingsplan van ‘allen die in duisternis verkeren’ (1:68-79).[5]
Kennelijk is de stilte voor Zacharias heilzaam geweest en heeft hij woorden ontvangen die hij anders nooit zou hebben gesproken. Hoe kan de stilte in jouw leven een plek krijgen? Want niet alleen bij een burn-out of door een bijzonder ingrijpen van God heeft de stilte een heilzame werking, ook in ons alledaagse leven hebben we er baat bij. Misschien is deze adventsperiode wel een aangewezen moment om daar eens bij stil te staan.
[1] Of nog langer, Elizabet wordt namelijk een ‘korte tijd later’ zwanger, zie 1:24.
[2] Zacharias is waarschijnlijk ook doof, hij moet namelijk gewenkt worden als hem een vraag wordt gesteld, zie 1:62.
[3] 1,6 miljoen werkenden hebben burn-outklachten, dat is bijna 16% van de beroepsbevolking: Burn-out steeds groter probleem: 1,6 miljoen werkenden hebben klachten | Economie | NU.nl. Voor de cijfers over de beroepsbevolking, zie: Beroepsbevolking (cbs.nl).
[4] Mirjam van der Vegt beschrijft drie treden van stilte: uiterlijke stilte (de herademing), innerlijke onrust (de struikeling) en innerlijke rust (geliefd zijn en liefhebben). Zie: Mirjam van der Vegt, Koester je hart. 40 stiltetips voor je leven (Utrecht: KokBoekencentrum, 2012) 18-24.
[5] Dit profetische loflied wordt wel de ‘Benedictus’ genoemd, naar het eerste woord: ‘geprezen/gezegend is God’ (1:68). Dit lied wordt bij de getijdengebeden in Benedictijnse kloosters tijdens het morgengebed (Lauden) gezongen.