Gastblog voor het Instituut voor Undefended Leadership
In 2020 heb ik met veel belangstelling de Groepsleertrack van The Undefended Leader gevolgd. Met name het thema ‘verstilling’ sprak me erg aan. In de loop van de jaren en door worstelingen heen heb ik mogen leren dat ‘verstillen’ een geschenk is dat je uiteindelijk in vrije beweging zet. Graag deel ik mijn ervaring, op uitnodiging van Liesbeth en Oeds.
Toen ik opgroeide, leerde ik omgaan met de wereld om me heen door me aan te passen. Ik bleef op de achtergrond en voelde me vaak niet krachtig ten opzichte van anderen. Ik probeerde veel controle te houden, maar als het er op aankwam liet ik dingen vaak – uit angst – aan anderen over.
Regelmatig liep ik tegen mijn grenzen aan, bijvoorbeeld in de periode waarin ik predikant was (2017-2021). Ik nam veel verschillende leiderschapshoudingen aan, maar voelde me daarin meestal niet vrij. Mijn bewegelijkheid was daardoor krampachtig en ik ervaarde veel stress en onrust. Langzaam maar zeker raakte ik uitgeput.
In die periode begon ik regelmatig een rondje te wandelen. Ook dat deed ik in eerste instantie vanuit een kramp: het moest vooral nuttig zijn en iets opleveren. Gaandeweg probeerde ik wat meer te ontspannen en dit rondje als een ‘moment van ontvangen’ te zien. Ook startte ik met een maandelijkse Lectio Divina avond in de gemeente: een vorm van biddend Bijbellezen in de stilte. Hoewel ik nog erg zoekende was, liggen hier de eerste kiemen van mijn weg naar verstilling.
Toch bleef ik worstelen met mijn werk als predikant: de dynamiek, het brede takenpakket en de centrale rol binnen de gemeente kostten me veel. Na vier jaar besloten we als gezin terug te verhuizen naar ons sociale netwerk. Na de geboorte van ons derde kind ging ik aan de slag als godsdienstleraar op een middelbare school en opnieuw liep ik in dezelfde valkuil. Al snel bleek dat ik onvoldoende was hersteld van de periode als predikant en dat het werk veel te hectisch voor me was. Voorlopig moest ik echt tot rust komen en een plek zoeken die beter bij me paste.
Doordat ik gedwongen werd stilgezet, lukte het me om stil te staan bij de vragen die me echt bezighielden: Wat is mijn verlangen? Wat heb ik nodig? Wat past bij mij? Met hulp van de praktijkondersteuner van de huisarts ontdekte ik dat diepgang een belangrijke waarde voor me was.
- Wat is jouw verlangen?
- Wat heb jij nodig?
- Wat past bij jou?
In boeken over hoogsensitiviteit herkende ik veel van mezelf. Voldoende tijd om te ontprikkelen en tot rust te komen na inspanningen was belangrijk. Ook las ik veel over stilte, rust en contemplatief gebed en ging ik regelmatig het bos in om te wandelen. Het was het begin van een visie om gelovigen, leiders en christelijke organisaties te helpen verstillen, verdiepen en verderkijken. Zo werden de fundamenten gelegd voor mijn onderneming Stil Water.
Pas toen ik alle steunkrukken kwijtraakte waarmee ik mijn ego overeind hield (status, inkomen, imago, enzovoort), ontstond er vrijheid om nieuwe keuzes te maken. Ik moest nog wel leren om keuzes in vrijheid te maken. Het eerste jaar als ondernemer gaf me daar een uitstekende kans voor. Niet dat het allemaal makkelijk was: ik had een visie, maar verder in feite nog niets.
Het duurde bijna een jaar voordat ik mijn eerste klanten kreeg. Een aantal keren kwam ik in de verleiding het bijltje erbij neer te gooien en toch maar weer te gaan solliciteren. Toch lukte het me om in vertrouwen kleine stapjes te zetten, omdat ik leerde regelmatig in de stilte Gods aanwezigheid te zoeken. Dat gaf een basis om op verder te bouwen.
Een geschenk dat je uiteindelijk in vrije beweging zet
Ik geloofde altijd wel dat God de bron van mijn leven is en dat ik de dingen van Hem mocht ontvangen, maar vond het lastig daar in de praktijk handen en voeten aan te geven. Nu gaf verstilling mij een praktische manier om telkens terug te gaan naar God als bron van erkenning en om het leven als een geschenk te aanvaarden. Daardoor kreeg ik minder last van onrust en stress. Ik durfde een versnelling langzamer te gaan en meer los te laten.
Met name contemplatief gebed is een vorm van verstilling die me helpt de juiste focus te houden. Predikant en docent spiritualiteit Jos Douma noemt deze vorm van gebed: ‘aandachtig aanwezig zijn in Gods aandachtige aanwezigheid.’ De stilte is dus niet zozeer een manier om leeg te worden, maar om je bewust te worden van Gods aanwezigheid en je focus te verleggen naar de dingen die er werkelijk toe doen. Door te rusten in Zijn aanwezigheid, word je gevuld met een verlangen om Hem, je naaste én jezelf lief te hebben.
Zo kan verstilling je weer in vrije beweging zetten. Al struikelend mogen we leren leven vanuit Gods genade (wat letterlijk ‘geschenk’ betekent) op onze long walk to freedom.